زخم کاری (( شمشیر ملی )) چین بر پیکره صنعت بازیافت پلاستیک جهان

برای سالیان طولانی ، چین به عنوان بزرگترین وارد کننده ضایعات پلاستیک ، ضایعات کاغذ و فلزات در سرتاسر این کره خاکی شناخته میشد. اما در فوریه سال 2018 میلادی همه چیز تغییر کرد ، و اثرات جبران ناپذیری در صنعت بازیافت پلاستیک جهان به جا گذاشت. چین با جمعیتی نزدیک به یک میلیارد و 400 میلیون نفر، دارای ارزانترین نیروی کار در جهان است.

این نیروی کار ارزان سبب میشد که برای سالیان متمادی شرکت های چینی فعال در این حوزه ضایعات بی کیفیت و درهم را به قیمت پایین از سایر کشور ها خریداری کنند ، و با توجه به اینکه هزینه تفکیک و فرآوری این ضایعات با توجه به ارزان بودن نیروی کار بسیار ناچیز میشد ، پول خوبی جیب میزدند. خانم zhang yin فعال صنعت بازیافت ، با سرمایه ای نزدیک به یک میلیارد و پانصد میلیون دلار( 19 تریلیون تومان !!!) به عنوان چهارمین زن ثروتمند چین شناخته میشود.

در سال 2018 ، چین که متوجه شده بود این واردات بی رویه ضایعات آسیب جبران ناپذیری بر محیط زیست اش می گذارد ، با اعلام سیاستی جدید به نام (( شمشیر ملی)) از واردات 24 نوع ضایعات به کشورش جلوگیری نمود همچین برای مابقی اقلام ضایعاتی  قوانین سخت گیرانه تری وضع نمود. 

البته اسن سیاست چین به عقیده ی بسیاری از کارشناسان تاثیر مثبتی بر صنعت بازیافت پلاستیک جهان گذاشته است. وضع این قانون سبب شد شرکت های جمع آوری ضایعات در جداسازی ضایعات خود از تکنولوژی های پیشرفته ای همچون تفکیک کننده لیزری استفاده کنند و درصد خلوص بین 90-95 درصد را به مشتری عرضه کنند.

 مقاله ی زیر گزارش رابرت ییدس خبرنگار روزنامه ((اسوشیدت پرس)) درباره ی تاثیر سیاست چین بر صنعت بازیافت است.

در ضمن میتوانید برای دیدن محصولات فعالان صنعت بازیافت پلاستیک بر لینک های زیر کلیک کنید:

سازندگان ماشین آلات بازیافت پلاستیک

تولید کنندگان گرانول پلاستیک

سازندگان دستگاه گرانول ساز

سازندگان آسیاب پلاستیک

فروشندگان ضایعات پلاستیک

تاثیر سیاست چین بر صنعت بازیافت

در حالی‌که روبرت ییدس کوهی از زباله را که به جرات می‌توان گفت به ارتفاعِ یک ساختمان سه طبقه میرسید را بررسی میکرد،نایلونی سفید رنگ توجه او را به خود جلب کرد.با تکه چوبی آن را برداشت و به آن خیره شد. "این پلاستیکِ مشکل ساز است ، به اطرافت نگاه کن این پلاستیک‌ها همانند کوه اینجا انباشته شدن ولی‌ هیچ بازاری برای آن‌ها وجود ندارد".با تکه چوبی که در دست داشت پلاستیک را در حالی‌ که آنرا میچرخاند به سمت انبوه زباله پرتاب کرد.

ما در بزرگترین مرکز بازیافت زباله در سانفرا سیسکو هستیم.در اینجا زباله‌های خانگی بر اساس جنس شان دستبندی میشوند و سپس به صورت مواد قابل بازیافت در میایند. در حالی‌ که بر روی زبالها قدم میزدیم تکه‌های شیشه زیر پایمان شروع به خورد شدن میکردند.یکی‌ از کارگر‌های آنجا که تقریبا ۲۰ سال است که در این شرکت مشغول کار است به ما میگوید که این "این مرکز متعلق به شرکت محلی مدیریت ضایعات recology می‌باشد.اینجا پیشرفت‌ترین مرکز بازیافت در محدودهٔ ساحل شرقی‌ است،ما در اینجا برای جدا سازی ،از لیزر ،آهن ربا و جت‌های هوا استفاده می‌کنیم و روزانهٔ حدود ۷۵۰ تن زباله فرآوری میشود."

کارگر:" این همه کاغذ راا اینجا میبینی‌؟"سپس به توده ای از زباله نزدیک شد و به کارتنی که متعلق به شرکتِ آمازون بود اشاره کرد."از این جور کارتن‌ها به دلیل رونق گرفتن خریدِ آنلاین زیاد به اینجا میاید. برخی‌ از موادی که اینجا دسته بندی شده ا‌ند با ارزش میباشند مثل قوطی‌های آلومینیومی،آهن و مقوا .اما مابقی بی‌ ارزش هستند."

همان طور که به انتهای بخش دسته بندی نزدیک میشدیم، رولهای دسته بندی شدهٔ پلاستیک‌ ها که روی هم انباشت شده بودند خودنمایی میکرد. پلاستیک‌ های دسته بندی شده معمولا به شرکتهای دیگر فروخته میشوند . کشورهای آسیایی به خصوص چین از خریداران درجه اول این پلاستیک‌ها هستند. طبق آمار بانک جهانی‌ سالانه ۲۷۰ میلیون تن زباله در سر تا سرِ جهان بازیافت میشود.معادل وزنِ ۷۵۰ ساختمان امپایر استیت!!!

از سال ۱۹۸۰ که صنعت بازیافت شکل تازه ای به خود گرفت این صنعت توانسته است به عنوانِ راهکاری برای حفظِ محیط زیست خود را ارتقا ببخشد ،همچنین به یک صنعت ۲۰۰ میلیارد دلاری در جهان تبدیل شده است!شرکتها و کارگزارها برای خرید این پسماند های  دسته بندی شده صف میکشند و آن‌ها را به محصولات جدید تبدیل میکنند.به نوعی میتوان گفت که در بازیافت به وسیله دستگاه بازیاقت پلاستیک می‌توان کیمیا گری کرد و سود سرشاری به دست آورد.برای سالهای متمادی ضایعات،توسط کشتی‌ به سر تا سر جهان صادر میشد،اما امسال همچی‌ فرق کرده است.

در ۳۱ دسامبرِ ۲۰۱۷ چین(که بزرگترین وارد کنندهٔ اقلام ضایعاتی است)از وردات ضایعات به این کشور جلوگیری کرد.چین بر این باور بود علیرغم سود آور بودن صنعت بازیافت ،فرآوری آن صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست میزند.

به آاگاه قیمت ضایعات پلاستیک و کاغذ دسته دوم افول شدیدی پیدا کرد.

 تجارتی که سالها ثروت سرشاری به جیب تجار میریخت ،خود را در بحران میدید. سیاست جدید که "شمشیر ملی " نام گذاری شده بود ،به قدری برای صنعت گران غیر قابل باور بود که عملی‌ شدنِ این سیاست را غیرِ قابل اجرا میدانستند.چین و هنگ هنگ سهم ۶۰ درصدی خود در میانِ ۷ کشور برتر اقتصادی  در نیمه اول ساله ۲۰۱۷ میلادی را به کمتر از ۱۰ درصد کاهش دادند.شوک بزرگی‌ در راه بود.رید گفت"این سیاست دنیا رو تغییر خواهد داد" .او همچنین اضافه کرد: "چین بزرگترین خریدار ضایعات کاغذ و پلاستیک بود". با استفاده از داده‌های تجارت عمومی‌ در دسترس ، و پس از رهگیریِ صادرات کاغذ و پلاستیک ضایعاتی کشورهای عضو G۷ مشخص شد که میزان صادرات این کشورها بعد از سیاست گذاری جدید چین، به کشورهای جنوب شرق آسیا افزایشِ چشمگیری داشته است. بیش از چند ده نفر از مدیرانِ صنعت،سیاست گذران،طرفدارن محیط زیست و تجار در مورد این معضل با نشریات مختلف مصاحبه کردند. تحقیقات نشان میداد که این صنعت در معرض اختلال بی‌ سابقه ای قرار دارد.با رشدِ این معضل تولید کنندگان به اهمیت مسائل زیست محیطی‌ بیشتر آگاه شدند ، بخشی که قبلا زیاد مورد توجه واقع نشدِه بود. به لطف سیاست "شمشیر ملی‌" ، صنعتی که به قاچاق ، فساد و ایجادِ آلودگی‌ متهم بود مورد کانون توجه قرار گرفت. این سیاست گذاری جدید چین بر صنایع زیر دستی‌ هم تاثیر به سزایی گذشت، و موجبِ بازنگری در این صنایع شد. 

میزان صادرات ضایعات پلاستیک توسط کشور های مختلف اعداد بر اساس تن هستند.

دون اسلیگر، مدیر اجرائیِ دومین شرکتِ بزرگ مدیریتِ بازیافت در آمریکا :"این حقیقتی است که باید آن را بپذیریم و با آن مواجه شویم" او همچنین افزود :"که شرکتِ ما به تنهایی‌ در سالِ ۲۰۱۷ صد و پنجاه  میلیون دلار از درامدِ خود را از دست داده است" همان طور که گفته شد سیاست جدیدِ چین که از اواسط سال ۲۰۱۷ شروع شد از وارداتِ هر گونه پسماند، چه پلاستیکی چه کاغذ  جلوگیری میکرد.

اریک کاواباتا ، مدیرِ کل  شرکت آمریکایی  terracycle قسمت آسیا و اقیانوسیه ، در مصاحبه ای گفت:" ممنوعیت چین، موجب به وجود آمدن یک بحران جهانی‌ برای پسماند‌های پلاستیکی شده است". این شرکتِ واقع در ژاپن یکی‌ از صادر کنندههای اصلی‌ پسمند‌های پلاستیکی به چین است.او همچنین می‌‌افزاید :" حالا تمامِ این زباله‌ها رو هم انباشته میشوند و کاری از دست ما بر نمیاید ،با اینکه ما و تمام شرکت‌های بازیافت با ظرفیتِ کامل کار می‌کنیم.". با وجودِ سیاست سخت گیرانهٔ چین در مورد پسماند‌ها هنوز هم امکانِ صادرات برخی‌ از قراضه های نسبتا تمیز در صورت گرفتن معافیت از چین به این کشور وجود دارد.

در آمریکا بسیاری از شرکت‌ها مجبورند که پسماند‌ها را به زمین‌های خالی‌ بفرستند. پس از دهه‌ها پیشرفت در زمینهٔ بازیافت حالا همه‌چیز تغییر کرده است.میزان صادرات قراضه‌های پلاستیکی در نیمه یه اول سال ۲۰۱۸ به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده . به همین خاطر سرنوشت بسیاری از این قراضه‌ها به زمین‌های خالی‌ ختم میشود.

laura leebrick رئیسِ امور دولتی در دفعِ زباله و بازیافت میگوید:" بازیافت در اینجا مثل یک سنت است.برای مردم ارگان بازیافت بسیار با ارزش است،آنها خود را در کمک کردن به طبیعت سهیم میدانند.این وضعیت موجب تزریق ناامیدی به مردمی شد که میخواهند به پاک بودن سیاره کمک کنند." 

leebrick میگوید:"پس از ممنوعیتِ چین هزینه‌های مدیریت پسماند سه برابر شده است.شرکت‌های بازیافت برای پسماند‌ها محدودیت گذشته ا‌ند .به طوری که در بین پلاستیک‌ها فقط بطری‌های شیر  را قبول میکنند . شیشه‌ها و کاغذ‌های مخلوط ا دیگر محدودیت‌هایی‌ است که این شرکت‌ها گذشته ا‌ند."

 بر اساس تحقیقات پژوهش گران بیش از نیمی از پسماندهی پلاستیکی که برای بازیافت به کار میروند به صورت جهانی‌ بینِ کشور‌ها مبادله میشوند .این رقم برای کشوری مثل آمریکا(به خصوص نواحیِ غربی مثل کالیفرنیا) به دو سوم می‌رسد.در واقع فقط یک سوم ضایعات پلاستیکی در این مناطق بازیافت میشوند . بسیاری از شهر‌ها که در گذشته از طریقه صنعت بازیافت در آمد زایی داشتند حالا مجبورند میلیون‌ها دلار بابت هزینهٔ حمل و نقل و دفن زباله‌ها بپردازند.

در اوایل سال ۲۰۱۷ قیمت هر تن از پلاستیک‌های درهم چیزی در حدود ۲۰ دلار بوده است.در اوایل سال ۲۰۱۸ فقط مبلغی در حدود ۱۰ دلار برای هر تن پلاستیک جهت دفن آنها هزینه میشود.

سیاست گذاری جدید چین که به "شمشیر ملی‌" شهرت پیدا کرده است،موجب شد که بسیاری از مردم در کشور‌های به خصوص صنعتی متوجهِ این امر شوند که بازیافت چه قدر هزینه بر است.و باید فرهنگ بازیافت از پایه ،بر اساس الگویی جدید ،مورد تجدید نظر قرار بگیرد.

هیچ کس مثل steve wong که در چین از او به عنوان سلطان ضایعات پلاستیک یاد میکنند ،از اهمیت این موضوع آگاه نیست.برآورد شده است که امپراطوری او ۷ درصد از کل واردات قراضه‌های پلاستیکی وارد شده به چین را شامل میشود. ثروت او چیزی در حدود ۱ میلیارد دلار تخمین زده شده است. اما امروز او یکی‌ از بدهکاران بانکی‌ به حساب میاید، بعد از سیاست جدید چین در زمینهٔ واردات پسماند یاا قراضه بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌های آقای وانگ تعطیل شده است.او میگوید :"هنگامی که  اخبار دربارهٔ ممنوییت چین را شنیدم فکر نمیکردم که اوضاع به این سختی بشود.در حالِ حاضر بازیافت کنندها دوران بسیار سختی را میگذرند." شغل وانگ هم با ممنویت چین رو به افول میرود.

تصویر استیو وانگ:

هنگامی که کشور چین در دههٔ ۹۰ و ۲۰۰۰ به یک نیروگاه تولید جهانی‌ تبدیل شده بود، کارخانه‌های بازیافت آن به یکی‌ از منابع عظیم تولید مواد اولیه پلاستیک تبدیل شدند که نیاز جهانی‌ را پاسخ میدادند.این بازار عظیم برای موادی است که در انتهای فرایند بازیافت تولید میشوند.

به طورِ مثال پسماند‌های پلاستیکی پس از بازیافت که شاملِ تمیز کردن و جدا سازی است به صورت  گرانول پلاستیک یا پرک‌های پلاستیکی به شرکت‌های مختلف فروخته میشوند.افزایش تقاضا همزمان با رشدِ صنعت بازیافت در غرب همراه بود.دیگر کشتی‌‌هایی‌ که از چین ،محصولات مختلف را به کشور‌های دیگر میبردند خالی‌ بر نمیگشتند و کانتینرها را در هنگام برگشت حاویِ قراضه  های  قابل بازیافتِ میکردند. بسیاری از شرکت‌های چینی‌ پیشرو در صنعت بازیافت با استفاده از این موقعیت سودِ خوبی‌ نصیبشان شد.خانوم zhang yin اولین زن میلیاردر چین ، اولین شرکت خانگی خود را که در زمینهٔ بازیافت کاغذ بود در همین دوران تاسیس کرد.او ضایعات کاغذیه وارد شده از آمریکا را خریداری میکرد و به کالای قابل استفاده تبدیل میکرد.

تقاضای زیاد، نیروی کار ارزان ، و مقررات زیست محیطی‌ِ نه چندان سخت همگی‌ موجب شده بود که چین به مرکزِ بازیافتِ جهان تبدیل شود.چین به تنهایی‌ بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۶ به مقدار ۸۱ میلیارد دلار قراضهٔ پلاستیکی وارد کرده است. گرم چه در سالهای اخیر،با وضع قوانین سختگیرانه زیست محیطی‌ در چین، این میزان به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. علاوه بر آسیبی که این ضایعات به محیط زیست چین وارد میکردند ، مقامات چینی‌ نمیخواستند چین به عنوانِ مرکز زباله جهان شناخته شود.

اقای وانگ:"اگر این پسماند‌ها وارد شده باشند به آن اشغال خارجی‌ مییگویند اما اگر پسماند داخلی‌ باشد به آن منابع می‌گویند حتی اگر از نظر کیفیتی در سطح بسیار پأینتری نسبت به گونهٔ وارد شدهٔ آن باشد!!!". چین همچنین می‌خواهد با جلوگیری از واردات ، سیستم مدیریت پسماند خود را بهینه کند. علی رغمِ تلاشهای مکررِ دولت چین برای پاک سازی این بخش ،همچنان کارگاه‌های نو ظهور که از تجیزات بسیار ابتدایی و ساده استفاده میکنند، فاضلاب‌های خود را در طبیعت رها میکنند و موجب آلودگی‌ میشوند.

jim pucket (مدیر شرکتی غیر انتفاأعی واقع در بازل سویس ،که بر تجارت پسماندهی خطرناک نظارت می‌کند) میگوید:"چین بالاخره متوجه شد که یکی‌ از دلایل کسری بودجه اش واردات این پسماندها هست"." آسیب زدن به منابع آب‌های زیر زمینی‌ و آلودگی‌ هوا هزینهٔ زیادی برای دولت چین در بر داشته "

در سال ۲۰۱۳ چین سیاست جدیدی به نامِ "حصار سبز " را معرفی‌ کرد، که مقررات سختگیرانه تری نسبت به گذشته در رابطه با صنعت بازیافت اعمال میکرد.وانگ میگوید :"در همین سال بود که شرکت او شروع به از دست دادن سرمایه کرد  ".اما این تازه شروع ماجرا بود بعد، از سیاست جدید چین که "شمشیر ملی‌" نام داشت اوضاع وخیم تر  هم شد.وانگ اضافه می‌کند که بعد از این سیاست گذاری جدیدِ دولت چین بسیاری از تولید کنندگان و بآزرگآنآن صنعت بازیافت ور شکست شدند و حتی سرنوشت بعضی‌ از آنها به زندان ختم شد.با وجود این شرایط آقای وانگ همچنان دستی‌ در خرید و فروش ضایعات دارد .او معمولا قبل از طلوع آفتاب بیدار میشود و کار خود را با تلفن آغاز  می‌کند.صبح هنگامی که ما با او ملاقات کردیم،او ۲ کانتینر روغنِ کارکردهٔ ماشین و ۶۰ کانتینر فیلم پلاستیکی ضایعاتی خریده بود!!

وانگ میگوید:"من هرروز مقداری خرید و فروش می‌کنم،اگر چه دیگر حجم معاملاتم مثل سابق نیست".هنگامی که چین در اوایل سال  درهای خودش راا به روی ضایعات بست، مقصد ضایعاتِ پلاستیکی به سمت جنوبِ شرقی‌ آسیا تغییر کرد،جایی‌ که بحران‌های زیست محیطی‌ جدیدی در آن شروع شد. بنا بر تخمین وانگ ، نزدیک به ۱۷۰۰ شرکت وارد کننده ی ثبت شده در چین وجود دارد که یک سوم آنها به جنوب شرقی‌ آسیا تغییر مکان داده ا‌ند.فقط در عرض چند ماه مالزی به بزرگترین وارد کننده یه ضایعات پلاستیک تبدیل شد، با حجم وارداتی‌ بیش از ۲ برابر چین و هنگ کنگ!!

در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ و اوایل سال ۲۰۱۸ میزان واردات ضایعات پلاستیک در  ویتنام به دو برابر رسید و در اندونزی این میزان به ۵۶% افزایش پیدا کرد.اما بیشترین افزایش واردات به تایلند تعلق می‌گیرد با رشد ۱۳۰۰%!