مالچ های پلاستیکی و کاربرد آن در صنعت کشاورزی
معرفی
مالچ یا خاک پوش پوششی نرم و سبک روی سطح خاک است که از ریشه گیاه و خاک در برابر صدمات ناشی از باران، سرما و یخبندان، خشکی، تبخیر و فرسایش محافظت می کند. مالچ های پلاستیکی از ورقه های پلاستیک ساخته شده اند و موجب کاهش دمای خاک در هوای بسیار گرم و افزایش حفظ رطوبت خاک می شوند. همچنین، استفاده از مالچ موجب صرفه جویی در زمان حذف علف های هرز می شود.
تاریخچه مالچ
از دیرباز، کشاورزان و باغبانان همواره از مالچ های طبیعی نظیر علوفه و برگ ها برای کنترل میزان علف های هرز و حفظ رطوبت خاک اطراف میوه ها، سبزی ها و گیاهان استفاده می کردند. این روزها، به منظور افزایش عملکرد و زودرسی محصولات به ویژه محصولات گرمادوست، از مالچ های پلاستیکی استفاده می شود. از سال 1960 تحقیقات گسترده ای به منظور تولید مالچ های کم‌هزینه تر و سازگار با محیط زیست انجام گرفته است. پیشرفت های حاصل شده در این زمینه موجب رسیدن به فناوری های نوین در زمینه ساخت مالچ های قابل تجزیه با نور و مالچ های رنگی شده است.
استفاده از مالچ‌های پلاستیکی چه مزایایی دارد؟
• جلوگیری از تبخیر سطحی آب
• کاهش تعداد دفعات آبیاری
• افزایش بازده مصرف آب
• جلوگیری از رشد علف‌های هرز
• جلوگیری از سله بستن
• جلوگیری از نوسانات درجه حرارت
• مانع شدن از تنش‌های رطوبتی
• جلوگیری از تجمع نمک در سطح خاک
• مانع شدن از تماس میوه‌ها با خاک مرطوب
• حافظت از خاک در برابر فرسایش
• کاهش آب‌شویی کودها
• کاهش هزینه‌های نیروی کار
• کاهش استفاده از سموم و کودهای شیمیایی
• گسترش ریشه‌دهی در لایه‌های خاک
• افزایش رشد رویشی و زایشی در طول دوره کوتاه
معایب استفاده از مالچ های پلاستیکی چیست؟
مالچ های پلاستیکی در کنار مزایایی که به آن اشاره کردیم، معایبی نیز دارند که باید به آن توجه شود.
• آلودگی محیط زیست در اثر بقایای نایلون روی زمین و زیر خاک
• اختلال در رشد ریشه و گیاه در اثر قرار گرفتن نایلون‌ها در زیر خاک
• افزایش دمای خاک و اختلال در رشد گیاه در اثر جذب تشعشعات خورشید توسط نایلون
کاربرد مالچ های پلاستیکی چیست؟
همانطورکه قبلا اشاره کردیم، مالچ ها در باغبانی و کشاورزی به منظور حافظت از خاک، گسترش فضای سبز، افزایش کمی و کیفی محصول، کاهش میزان تبخیر، جلوگیری از هدر رفتن آب و نیز تثبیت ماسه های روان کاربرد دارند.
مالچ های پلاستیکی در اندازه ها و رنگ های متنوع و برای موارد مصرف گوناگون، موجود هستند. در مالچ های پلاستیکی، دوام محصول از اهمیت بالایی برخوردار است و دوام مالچ نیز به ضخامت آن بستگی دارد. امروزه مالچ های پلاستیکی با قابلیت خم شوندگی، در میان کشاورزان از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند، زیرا استفاده از آن‌ها به مراتب راحت تر از پلاستیک های ترد و شکننده است.
نحوه استفاده از مالچ های پلاستیکی
مالچ های پلاستیکی به صورت موازی در سطح خاک قرار می گیرند و سپس به وسیله جسم سنگینی روی حاشیه های کناری خاک محکم می شوند. مالچ باید محکم به خاک بچسبد تا مانع از آزاد شدن و حرکت توسط باد باشد و به خوبی حرارت را انتقال دهد.
انواع مالچ های پلاستیکی
مالچ های پلاستیکی از جمله مالچ های غیرآلی یا شیمیایی محسوب می شوند که به‌طور معمول از جنس پلاستیک یا پلی اتیلن ساخته می‌شوند. بسته به نوع محصول و نیز منطقه جغرافیایی، نوع خاصی از مالچ مورد استفاده قرار می گیرد.
مالچ های پلاستیکی به سه نوع شفاف، رنگی و سیاه تقسیم می شوند. مالچ شفاف مانع گرم شدن خاک شده، اما موجب رشد علف های هرز می شود. در حالی که مالچ های سیاه از رویش علف های هرز جلوگیری می‌کنند، اما موجب گرم شدن خاک می شوند.
و در نهایت، استفاده از مالچ های پلاستیکی علاوه بر مزایایی که به آن‌ها اشاره کردیم، راه حل مناسبی در جهت مقابله با کم آبی و خشکسالی محسوب می شود تا جایی که موجب کاهش مصرف آب تا 50 درصد خواهد شد. استفاده از مالچ در کنار آبیاری قطره ای و کشت های متوالی، موجب افزایش کارایی آن ها خواهد شد.
